สาระน่ารู้จาก Dr.ปลวก (More Knowledge)
เมื่อเรามีบ้าน คอนโด ที่พักอาศัยรูปแบบต่างๆ หรือแม้แต่ร้านอาหาร ก็เลี่ยงไม่ได้ที่จะเจอกับเจ้าสิ่งมีชีวิตตัวเล็กๆ รูปแบบต่างๆ บทความของดร.ปลวกนี้ จะพาคุณไปพบและรู้จักกับเหล่าสิ่งมีชีวิตตัวเล็กที่อยู่คู่กับที่อยู่อาศัยมานานไม่ว่าจะเป็น ปลวก เห็บหมัด แมลงสาบ แมลงวัน หนู ยุง มด เชื้อรา ไรฝุ่น และสัตว์รบกวนทุกชนิด เพื่อให้รู้จักกันมากขึ้นในธรรมชาติและวิธีรับมือเจ้าสัตว์พวกนี้ “เพื่อให้บ้านคุณปลอดภัยมากขึ้น” เรา “ดร.ปลวก” ผู้เชี่ยวชาญในการบริการกำจัดปลวก แมลง และ สัตว์รบกวนทุกชนิด ช่วยท่านได้อย่าง แน่นอน 100%
อันตรายจากการใช้สารเคมี
สารเคมี ในปัจจุบันนี้เราใช้กันอย่างแพร่หลายไล่ตั้งแต่ของใช้ประจำวัน ไปจนถึงสารเคมีเพื่อกำจัดแมลง บทความนี้จะให้ทราบถึงอันตรายและวิธีแก้ไขเมื่อได้รับสารเคมี สารเคมีสำหรับกำจัดแมลงที่เราเห็นๆใช้ๆกันอยู่นี่มีหลายแบบเหลือเกิน เพราะถือว่าเป็นวิธี ที่สะดวกและรวดเร็วสำหรับการกำจัดแมลงรบกวน แต่ไม่ว่าจะไร้กลิ่น ไร้ควัน ไร้สารตกค้าง…แต่สารพิษก็คือ สารพิษหล่ะนะครับ สารพิษบางตัวอาจจะไม่ได้ตกค้างนาน แต่หากรับเข้าสู่รางกายเรื่อยๆมันก็อาจจะส่งผลเสียต่อร่างกายในระยะยาวได้เช่นกัน เผลอๆใช้ไป คนจะเดี้ยงก่อนแมลงหรือสัตว์รบกวนซะอีกแหนะ ฮ่าๆ
สาระสำคัญในสารเคมีกำจัดแมลง
- สารกลุ่มออร์การ์โนคลอรีน (Organochlorine) เป็นสารกำจัดแมลงที่มีพิษค่อนข้างสูง สลายตัวได้อยาก ตกค้าง ในสิ่งแวดล้อมเป็นเวลานาน ซึ่งหลายประเทศในโลกรวมถึงประเทศไทยก็ได้มีการห้ามใช้สารเคมีในกลุ่มนี้แล้ว เช่น คลอเดน (Chlordane) มักจะพบได้ในยากำจัดปลวกและอีกชนิดคือลินเดน(Lindane)ตัวนี้จะพบในยากำจัดเหา
- สารกลุ่มออร์การ์โนฟอสเฟต (Organophosphate) เป็นสารกำจัดแมลงที่สามารถออกฤทธิ์ในการกำจัดแมลงได้ดี มีประสิทธิภาพสูงและมีข้อดีกว่าสารกำจัดแมลงในกลุ่มออร์การ์โนคลอรีน คือสามารถย่อยสลายได้ โดยจะมีการ ตกค้าง ปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิตน้อยกว่าแต่มีความเป็นพิษค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับการกำจัดแมลง กลุ่มคาร์บาเมท สารในกลุ่มออร์การ์โนฟอสเฟตยกตัวอย่างเช่น คลอไพริฟอส(chlorpyrifos) ไดโคลวอส(dichlovos) และDDVP พบในสเปรย์กำจัดยุง แมลงสาบ มด มอด ปลวก(ใช้บ่อยซะด้วยกับพวกนี้) ส่วนมาลาไธออน(malathion) พบในยากำจัดหมัด (อ้าวมีอันตรายต่อสัตว์เลี้ยงด้วยซะงั้น)
- สารกลุ่มคาร์บาเมท (Carbamate) เป็นสารกำจัดแมลงที่เป็นพิษต่อมนุษย์ค่อนข้างต่ำ สลายตัวได้เร็ว จึงตกค้างใน สิ่งแวดล้อมน้อย แต่มีประสิทธิภาพในการกำจัดแมลงได้เทียบเท่าสารกำจัดแมลงกลุ่มออร์การ์โนฟอตเฟต สารใน กลุ่มนี้ยกตัวอย่างเช่น โปรพ๊อกเซอร์(Propoxur) หรือที่รู้จักกันในชื่อทางการค้าว่าไบกอนนั่นเอง(ตกใจแปบ) คาร์บาริล (Carbarly) ชื่อทางการค้าคือเซฟวินและคาร์โบฟูแรน(Carbofuran)ชื่อทางการค้าคือฟูราดาน (คุ้นๆกันเปล่าครับ) พบในกลุ่มสเปรย์กำจัดยุงนั่นเอง
- สารกลุ่มไพรีทรอยด์(Pyrethroid) เป็นสารกำจัดแมลงที่สังเคราะห์ขึ้นเลียนแบบธรรมชาติมีความไวทางชีวภาพสูง ทำให้ไม่มีพิษสะสมในร่างกาย จึงเกิดความเป็นพิษต่อคนและสัตว์อื่นๆน้อยมาก เช่น เฟนวาเลท(fenvalate) มักจะพบในยากำจัดปลวก ไซเปอร์เมทริน(cypermerthrin) และเดลต้าเมทริน (deltamethrin) พบในชอคก์ขีดกำจัด แมลงคลาน สเปรย์กำจัดมด เป็นต้น
สารเคมีกำจัดแมลง…เข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้ 3 ทาง
- ทางปาก จากการกิน ดื่ม หรือโดยอุบัติเหตุ
- ทางการหายใจ โดยการสูดดมไอระเหยของสาร ซึ่งสารเคมีกำจัดแมลงบางชนิดอาจมีฤทธิ์กัดกร่อนเยื่อจมูกและหลอดลมได้ อันตรายมากๆทีเดียว
- ทางผิวหนัง โดยการสัมผัสหรือจับต้องสารเคมีกำจัดแมลง ทำให้เกิดการดูดซึมเข้าสู่ผิวหนัง ซึ่งหากมีบาดแผลอยู่แล้วก็จะทำให้เกิด การดูดซึมได้ดี โดยเฉพาะพวกสารพิษที่มาในรูปของของเหลว พวกนี้จะซึมได้เร็วและดีกว่ารูปแบบอื่นๆ
อาการที่เกิดจากการแพ้สารเคมีกำจัดแมลง
อาการโดยทั่วไปที่จะพบคือ มีอาการอ่อนเพลีย มึนงง ปวดศรีษะและปวดเมื่อยตามตัว แน่นหน้าอก หายใจหอบ มีอาการสั่น กล้ามเนื้อ กระตุก มองเห็นภาพได้ลางเลือน ม่านตาหรี่ น้ำลายและเหงื่อออกมามากผิดปกติ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องร่วง อาจถ่ายอุจจาระ และปัสสาวะโดยที่กลั้นไม่อยู่ ในกรณีอาการรุนแรงอาจชักและหมดสติ ในบางกรณีอาจหยุดหายใจและเสียชีวิตได้
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น…จากสารเคมีกำจัดแมลง
แรกสุดให้เคลื่อนย้ายตัวผู้ป่วยออกจากจุดที่มีสารเคมีกำจัดแมลง กรณีสารเคมีถูกผิวหนังให้ถอดเสื้อผ้าที่เปื้อนสารเคมีออก แล้วรีบชำระ ร่างกายของผู้ป่วยให้สะอาดด้วยน้ำและสบู่ อย่าพยายามขัดถูผิวหนังเพราะจะทำให้สารพิษซึมเข้าสู่ผิวหนังได้ง่ายขึ้น เนื่องจากผิวหนัง ชั้นนอกสุดมีการหลุดตัวออกไป ถ้าหากสูดดมสารเคมีเข้าไปให้รีบนำผู้ป่วยออกไปอยู่ในทีที่มีอากาศถ่ายเทสะดวกและอบอุ่น คลายเสื้อผ้าให้หลวม ถ้าเข้าตาให้ล้างด้วยน้ำสะอาดหลายๆรอบนานประมาณ 15 นาที ห้ามใช้ยาล้างตา ถ้าหากเข้าปาก (แต่ยังไม่ได้กลืน) ให้รีบบ้วนปากด้วยน้ำสะอาดหลายๆครั้ง ถ้าเกิดกินสารเคมีเข้าไปให้ปฏิบัติตามคำแนะนำในฉลากหรือพยายามทำให้อาเจียน ยกเว้น สารเคมีประเภทที่เป็นกรด แต่กรณีนี้ห้ามเด็ดขาดสำหรับผู้ป่วยที่หมดสติแล้วหรือเป็นโรคหัวใจเพราะอาจทำให้หัวใจล้มเหลวได้ การทำให้ผู้ป่วยอาเจียนนั้นมีวิธีการที่ง่ายๆ โดยการให้รับประทานไข่ขาวดิบขนาดที่ใช้ คือ เด็ก 4 ฟอง ผู้ใหญ่ 8 ฟอง และรีบนำส่งแพทย์ ให้เร็วที่สุดพร้อมด้วยบรรจุภัณฑ์และฉลากวัตถุมีพิษนั้นๆ ประเด็นที่สำคัญไม่ว่าจะเกิดกรณีใดๆก็แล้วแต่ต้องรีบเจือจางพิษให้รวดเร็ว ที่สุดและรีบนำส่งโรงพยาบาล เพื่อให้แพทย์ดูอาการอย่างทันท่วงทีนะครับ
การปฏิบัติตน…เพื่อให้ปลอดภัยต่อ…ผู้ใช้ ผู้อยู่อาศัย และ สัตว์เลี้ยง
- อ่านฉลากข้างภาชนะบรรจุให้ละเอียดทุกครั้งก่อนใช้ และควรระมัดระวังให้มากๆ ในการเทหรือรินสารเคมีกำจัดแมลง เพื่อหลีกเลี่ยง การสัมผัสทางผิวหนัง
- ระหว่างการฉีดพ่นสารเคมีควรสวมเครื่องป้องกันตัว เช่น สวมเสื้อผ้าที่มิดชิด ใส่ถุงมือหรือใช้ผ้าปิดปากปิดจมูก และเมื่อฉีดเสร็จ ควรเปลี่ยนเสื้อผ้าทันที เพื่อลดโอกาสและปริมาณที่สารเคมีจะซึมผ่านเนื้อผ้าเข้าสู่ผิวหนัง
- บริเวณที่ฉีดควรจะต้องไม่มีผู้ป่วย ผู้อยู่อาศัย สัตว์เลี้ยง อาหาร หากมีอาหารอยุ่ในบริเวณควรย้ายออกไปยังบริเวณอื่นก่อนชั่วคราว
- หากฉีดพ่นสารเคมีนอกตัวบ้านไม่ควรฉีดขณะที่ลมแรงหรือมีฝนตก เพราะอาจจะเกิดการที่สารเคมีถูกพัดมาหาผู้ที่ฉีดได้
- ควรเก็บสารเคมีให้พ้นจากเด็ก สัตว์เลี้ยงเพื่อความปลอดภัยหรือให้ดี ควรเก็บไว้ในตู้ที่มีการปิดล็อคมิดชิด